Pierwsza lekcja narciarskiej mody: warstwy to twoi przyjaciele. Nie, nie chodzi o tort naleśnikowy z bitą śmietaną, tylko o warstwy ubrania! Oto najważniejsze elementy ubioru, na które powinien zwrócić uwagę początkujący narciarz:

• Bielizna termiczna: To podstawa, czyli pierwsza warstwa tuż przy ciele. Jej zadaniem jest odprowadzanie wilgoci (czytaj: potu) i utrzymanie ciepła. Początkujący często popełniają błąd ubierając bawełnianą koszulkę – błąd! Bawełna chłonie wilgoć i potem marzniesz jak lód w lodówce. Zainwestuj w termiczną koszulkę i legginsy, które są oddychające i szybkoschnące. Będziesz suchy jak pieprz nawet po kilku przewrotkach w śniegu. Koszt: dobry komplet bielizny termicznej to wydatek około 150-300 zł.

• Kurtka narciarska: Twoja zewnętrzna tarcza przeciw zimnu, wiatrowi i śniegowi. Wybieraj kurtkę z membraną (np. 5,000 mm i więcej), co w praktyce oznacza, że nie przemokniesz przy pierwszym kontakcie z mokrym śniegiem. Ważne są też ściągacze i pas śnieżny (taki wewnętrzny pasek zapinany wokół bioder) – dzięki niemu śnieg nie wpadnie Ci za spodnie, gdy zaliczysz efektowną glebę. Początkujący często patrzą tylko na kolor i styl (wiadomo, na Instagramie musi być szał ), a zapominają o funkcjonalności. A więc: wyglądaj cool, ale stawiaj na praktyczność. Koszt: przyzwoita kurtka narciarska to wydatek rzędu 500-1000 zł, ale podczas wyprzedaży można trafić perełki za 300-400 zł.

• Spodnie narciarskie: Jeansy zostaw na afterparty – na stoku rządzą nieprzemakalne spodnie z ociepleniem. Powinny mieć szelki lub porządny pasek, żeby nie zjechały w najmniej oczekiwanym momencie (to byłby dopiero viral, ale raczej nie taki, jakiego chcesz!). Dobre spodnie mają też zamki wentylacyjne – w razie gdy zrobi Ci się ciepło jak w saunie po kilku zjazdach, możesz się przewietrzyć. Koszt: solidne spodnie to wydatek około 300-700 zł.

• Rękawice narciarskie: Zimne dłonie potrafią zepsuć najfajniejszy dzień na nartach. Wodoodporne, ocieplane rękawice to must-have. Unikaj wełnianych rękawiczek bez palców (true story, widziano takich śmiałków na stoku!). Najlepiej sprawdzą się rękawice z membraną i długim mankietem, który nałoży się na rękaw kurtki – śnieg nie wkrada się do środka nawet przy oraniu stoku rękami. Koszt: dobre rękawice to wydatek rzędu 100-300 zł.

• Skarpety narciarskie: Mała rzecz, a cieszy (i grzeje). Skarpety na narty są dłuższe i grubsze w strategicznych miejscach, żeby zapobiec otarciom w butach. Początkujący czasem zakładają dwie pary normalnych skarpet myśląc, że będzie cieplej – efekt jest odwrotny, bo noga się bardziej poci i marznie. Wystarczy jedna dobra para z wełną merino lub materiałem termicznym. Twoje stopy będą wdzięczne, a Ty unikniesz wrażenia, że jeździsz w mokrych kapciach. Koszt: dobrej jakości skarpety narciarskie to wydatek około 50-150 zł za parę.

Najczęstsze błędy początkujących w ubiorze? Ubieranie się jak na wyprawę polarną (za ciepło!) lub jak na modny deptak (za lekko i nieodpowiednio). Pamiętaj – na nartach musisz znaleźć złoty środek między Michelinem a zamarzniętym bałwankiem. Warstwy pozwolą Ci dostosować strój do pogody i wysiłku: zawsze możesz zdjąć polar, jeśli słońce przygrzeje, lub założyć dodatkową bluzę, jeśli poczujesz się jak lód.

2. Sprzęt narciarski – co składa się na Twój zimowy arsenał?

Masz już strój, wyglądasz jak profesjonalista (przynajmniej w lustrze). Czas na sprzęt! Bez obaw, nie potrzebujesz od razu najdroższego ekwipunku z katalogu mistrzów olimpijskich. Oto podstawowe elementy sprzętu narciarskiego i dlaczego są ważne:

• Narty: Twoje dwie deski szczęścia . Dla początkujących poleca się narty krótsze o ok. 10–15 cm od Twojego wzrostu – łatwiej nad nimi zapanować i wybaczają więcej błędów. Szukaj nart miękkich (elastycznych) – takie, które wybaczają, gdy skręt wyjdzie bardziej koślawy niż carvingowy. Twardsze, eksperckie narty zostawimy sobie na czas, gdy będziesz śmigać slalomem między choinkami bez zadyszki. Pamiętaj też o wiązaniach – zwykle narty z wypożyczalni czy sklepu mają je w zestawie, ale ważne jest, żeby były poprawnie wyregulowane do Twojej wagi i umiejętności (od tego zależy, czy wypną się przy upadku i oszczędzą Twoje kolana). Koszt: nowe narty z wiązaniami dla początkujących to wydatek rzędu 1000-2500 zł, ale wypożyczenie to tylko około 50-80 zł za dzień.*

• Buty narciarskie: Jeśli narty to deski szczęścia, buty to... cóż, na początku często demoniczne kopyta tortur . Ale spokojnie, dobrze dobrane buty to skarb. Muszą być dopasowane jak ulubione kapcie, ale jednocześnie ciasne na tyle, by trzymać stopę w ryzach. Za duże buty = brak kontroli i obcierki, za małe = dramat już po pierwszym zjeździe. Pro tip: przymierzaj buty na stojąco, z zapiętymi klamrami, pochylając się do przodu (pozycja narciarska) – pięta ma się nie ruszać, palce mogą lekko dotykać czubka, ale nie powinny się zgniatać. Flex (twardość) buta dla początkującego? Wybierz miękki, np. 60-80 – łatwiej w nich chodzić i sterować nartami, a kolana podziękują. Koszt: przyzwoite buty narciarskie to wydatek rzędu 600-1200 zł, ale to jeden z tych elementów, na których lepiej nie oszczędzać.

• Kijki narciarskie: Temat rzeka. Jedni mówią, że na początek kijki są zbędne (bo i tak masz milion rzeczy do ogarnięcia – po co jeszcze patyki w rękach?), inni że warto mieć, żeby uczyć się poprawnej postawy i pomagać sobie na płaskim. Rozwiązanie? Kijki dopasowane do wzrostu (gdy trzymasz kij do góry nogami tuż pod talerzykiem, ramię w łokciu powinno być zgięte pod kątem prostym). Możesz spróbować pierwszych zjazdów bez kijków, a jak poczujesz, że brakuje Ci "czegoś w rękach" – wtedy chwyć za kijki. Tylko uwaga na początkujący błąd: nie machaj nimi jak rożnem do kiełbasek na ognisku, trzymaj blisko ciała . Koszt: podstawowe kijki to wydatek około 100-200 zł.

• Kask: Głowa jest tylko jedna, więc kask to absolutny obowiązek – koniec kropka. Żadne czapeczki czy opaski nie ochronią Cię przed skutkami spotkania trzeciego stopnia z oblodzoną trasą lub innym narciarzem. Wybierając kask, zmierz obwód głowy i wybierz rozmiar, który ściśle, ale wygodnie przylega (bez ucisku, ale też nie lata jak garnek). Warto żeby miał wentylację (żeby Ci się mózgownica nie zagotowała przy wiosennej jeździe) i klamrę na gogle. A skoro mowa o goglach... Koszt: bezpieczny, certyfikowany kask to wydatek rzędu 250-500 zł.

• Gogle narciarskie: Wyobraź sobie pędzić w dół stoku bez gogli – łzy lecą z oczu od wiatru, śnieg wpada do oczu, słońce oślepia... Brzmi jak zimowy koszmar. Gogle chronią oczy przed słońcem, śniegiem, wiatrem i niekontrolowanymi gałązkami wystającymi na trasie. Dla początkujących najważniejsze jest, by gogle dobrze pasowały do kasku (nic nie uwiera, nie ma szpary na czole) i miały podwójną szybę z powłoką anti-fog (czyli przeciw parowaniu). Kolor szyby dobierz do warunków – na pochmurne dni lepsze jaśniejsze, na ostre słońce przyda się lustrzanka, ale na początek nie kombinuj – weź uniwersalne. I pamiętaj, żeby nie przecierać wewnątrz byle czym, bo porysujesz powłokę i będzie efekt mgły Londynu we mgle . Koszt: przyzwoite gogle to wydatek około 150-400 zł.

• Komfort i bezpieczeństwo: Sprzęt narciarski ma Ci zapewnić frajdę z jazdy i ochronę. Dobre buty sprawią, że będziesz kontrolować narty jak Luke Skywalker swój miecz świetlny. Kask i gogle to Twój osobisty anioł stróż. A narty? Cóóż, one Cię poniosą – byle nie za daleko od stoku! Z kompletnym sprzętem czujesz się pewniej i możesz skupić się na szusowaniu (i podziwianiu widoków, jeśli akurat jedziesz na wyciągu ).

3. Co kupić, a co wypożyczyć? – sprytne oszczędności początkującego

Narciarstwo to piękny sport, ale portfel potrafi przy nim schudnąć szybciej niż Ty po całym dniu na stoku. Na start nie musisz wykupywać całego sklepu sportowego. Oto kilka praktycznych porad, gdzie warto zainwestować kasę od razu, a gdzie lepiej przyoszczędzić i wypożyczyć:

Warto kupić (Twoje osobiste "must-have"):

• Buty narciarskie – To jest Twój święty Graal. Buty muszą idealnie pasować do Twojej stopy. W wypożyczalni trafisz na modele "uniwersalne" (czytaj: wytłuczone przez setki stóp, o zapachu skarpetkowej historii ). Własne buty to higiena, wygoda i pewność, że nikt przed Tobą w nich nie tańczył góralskiego breakdance'u. Dobrze dopasowane buty = mniej bólu, więcej radości z jazdy.

• Kask – Kwestia bezpieczeństwa i... higieny włosów . Wypożyczony kask może być okej, ale nigdy nie masz pewności, ile razy zaliczył glebę (a każdy poważniejszy upadek może osłabić jego strukturę). Nowy kask to inwestycja w głowę – swoją własną. Poza tym własny kask możesz spersonalizować naklejką z ulubionym motywem i wyglądać na stoku unikalnie.

• Gogle – Oczywiście można wypożyczyć i gogle, ale często te z wypożyczalni są porysowane niczym płyty winylowe z lat 80. Para nowych, porządnych gogli posłuży Ci latami. Własne gogle też lepiej dopasujesz do twarzy i kasku. Poza tym unikniesz niespodzianki w stylu "oj, poprzedni użytkownik zostawił na szybie kolekcję odcisków palców i maskarę".

• Odzież osobista – Bielizna termiczna, skarpety, rękawice – to rzeczy, które zdecydowanie warto mieć własne z powodów zarówno higienicznych, jak i komfortu. Trudno nawet znaleźć wypożyczalnię, która udostępnia skarpety czy bieliznę (na szczęście!). Rękawice też lepiej mieć swoje, bo marznące palce potrafią zniechęcić do dalszej jazdy szybciej niż długa kolejka do wyciągu.

• Narty – Dobre narty potrafią kosztować fortunę, a jako początkujący i tak nie poczujesz różnicy między modelem za 500 zł a 2500 zł. Wypożyczając, możesz spróbować różnych typów i długości nart, zanim zdecydujesz, co Ci najbardziej leży. Poza tym, jeśli (odpukać!) stwierdzisz, że narty to jednak nie Twoja bajka, nie zostaniesz z drogimi deskami w piwnicy, które zbierają kurz. Wypożyczalnie oferują przyzwoite modele, a często w cenie jest serwis, więc masz pewność, że krawędzie są naostrzone a ślizg nasmarowany.

• Kijki – Kijki z wypożyczalni zazwyczaj dają radę. To stosunkowo prosty sprzęt, tu nie ma rocket science. Dopóki nie jesteś pewien, że chcesz inwestować w superlekkie kije z włókna węglowego (które same za Ciebie niestety nie pojadą), śmiało korzystaj z wypożyczonych. Ważne, żeby były w odpowiednim rozmiarze – obsługa wypożyczalni Ci doradzi.

• Ewentualnie kask/gogle – Jeśli Twój budżet piszczy z bólu, na pierwszy wyjazd możesz wypożyczyć kask i gogle. Ale tylko pod warunkiem, że znajdziesz sprawną wypożyczalnię z zadbanym sprzętem. Upewnij się, że kask ma atesty i nie jest popękany, a gogle nie wyglądają jak przez mgłę. Pamiętaj jednak, że docelowo warto mieć własne dla komfortu i higieny.

• Wskazówki budżetowe: Na początek nie szalej z najdroższymi markami. W sklepach sportowych bywa dużo promocji na zeszłoroczne modele (narta z 2024 roku nadal jeździ tak samo dobrze w 2025 ). Rozważ też zakup sprzętu używanego – wielu zapaleńców zmienia narty co sezon i sprzedaje niemal nowe za ułamek ceny. Tylko bądź czujny: sprawdź stan krawędzi, ślizgu, zapytaj, czy nie mają ukrytych wad (np. pęknięć). Buty używane to loteria – lepiej dopłacić parę złotych i mieć nowe, uformowane tylko do Twojej stopy.

4. Ubezpieczenie narciarskie – niewidoczna, ale kluczowa część ekwipunku

Łatwo zapomnieć o ubezpieczeniu w ferworze pakowania i kompletowania sprzętu, ale to absolutna podstawa każdego wyjazdu narciarskiego! Pamiętaj, że akcja ratunkowa w górach może kosztować krocie, a leczenie za granicą to dopiero kosmos cenowy. 

Dlaczego karta EKUZ to za mało? Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego daje Ci prawo do podstawowego leczenia w krajach UE, ale nie pokrywa kosztów akcji ratunkowej, transportu do szpitala helikopterem (a taki luksus może kosztować nawet kilkanaście tysięcy euro!), ani pełnego leczenia. 

Co powinno zawierać dobre ubezpieczenie narciarskie?

• Koszty leczenia (min. 100 000 euro)

• Akcję ratowniczą i poszukiwawczą

• OC (ochrona, gdy to Ty komuś wyrządzisz szkodę na stoku)

• NNW (gdy doznasz uszczerbku na zdrowiu)

• Pokrycie kosztów niewykorzystanego ski-passa (gdy kontuzja przerwie Twój urlop)

Koszt: dobre ubezpieczenie narciarskie to wydatek około 100-300 zł na tydzień wyjazdu, w zależności od zakresu. To naprawdę niewiele w porównaniu z potencjalnymi kosztami leczenia lub akcji ratunkowej!

Pro tip: Sprawdź czy Twoje ubezpieczenie obejmuje jazdę poza wyznaczonymi trasami, jeśli planujesz takie atrakcje. Wiele standardowych polis nie pokrywa freeride'u!

5. Cyfrowe wsparcie narciarza – aplikacje, które warto mieć

W czasach, gdy telefon jest nieodłącznym elementem wyposażenia, warto zainstalować kilka aplikacji, które mogą wzbogacić Twoje narciarskie doświadczenia:

• Ski Tracks (lub podobne) – Aplikacja śledząca Twoją aktywność na stoku. Zapisuje przebyty dystans, prędkość maksymalną i średnią, przewyższenia, a nawet trasę na mapie. Po całym dniu możesz pochwalić się znajomym, że osiągnąłeś zawrotną prędkość 43 km/h (albo dyskretnie przemilczeć fakt, że było to podczas niekontrolowanego zjazdu na tyłku ). *Koszt: około 20-40 zł, choć są też darmowe alternatywy z reklamami.*

• Aplikacja konkretnego ośrodka narciarskiego – Wiele stacji narciarskich ma własne aplikacje z mapami tras, informacjami o czynnych wyciągach, pogodzie, a nawet promocjach w restauracjach na stoku. Przed wyjazdem sprawdź, czy Twój cel podróży ma taką aplikację.

• Snow-Forecast lub Bergfex – Aplikacje z dokładnymi prognozami pogody dla ośrodków narciarskich. Podają informacje o opadach śniegu, temperaturze, wietrze i widoczności. Zdecydowanie warto sprawdzić przed wyjściem na stok, czy warto zabierać okulary przeciwsłoneczne, czy może lepiej gogle na ciężkie opady.

• Pierwsza Pomoc – Nie bądźmy czarnowidzami, ale aplikacja z instrukcjami pierwszej pomocy może się przydać w sytuacji awaryjnej, nie tylko na stoku. Często mają tryb offline, więc działają nawet bez zasięgu.

Pamiętaj, że używanie telefonu podczas jazdy na nartach to kiepski pomysł – zatrzymaj się bezpiecznie na poboczu trasy, jeśli chcesz sprawdzić aplikację lub zrobić zdjęcie!